ترانسمیتر دما (Temperature Transmitter) یکی از تجهیزات کلیدی ابزار دقیق است که وظیفه آن تبدیل سیگنال سنسور دما (مانند ترموکوپل یا RTD) به یک سیگنال استاندارد آنالوگ یا دیجیتال (معمولاً ۴–۲۰ میلیآمپر یا پروتکلهایی مانند HART و Modbus) برای ارسال به سیستمهای کنترل و مانیتورینگ است.
این تجهیز با حذف نویز، افزایش دقت اندازهگیری و امکان ارسال سیگنال در فواصل طولانی، نقش مهمی در پایش و کنترل فرآیندهای صنعتی ایفا میکند.
۱. نقش ترانسمیتر دما در فرآیندهای صنعتی
اندازهگیری پیوسته دما و تبدیل آن به سیگنال قابل پردازش توسط PLC یا DCS.
افزایش دقت اندازهگیری از طریق جبرانسازی خطاها و نویز الکتریکی.
قابلیت نصب در محیطهای صنعتی سخت با مقاومت در برابر ارتعاش، رطوبت، گرد و غبار و شرایط خورنده.
ارسال سیگنال استاندارد در فواصل طولانی بدون افت کیفیت داده.
۲. کاربردهای ترانسمیتر دما در صنایع مختلف
الف) صنعت نفت، گاز و پتروشیمی
پایش دمای خطوط لوله و مخازن برای جلوگیری از ایجاد شرایط خطرناک یا کاهش کیفیت محصول.
کنترل فرآیندهای پالایش که نیازمند دمای دقیق در برجهای تقطیر، رآکتورها و مبدلهای حرارتی هستند.
نظارت بر دمای مشعلها و کورهها برای افزایش بازده احتراق و کاهش آلایندگی.
ب) نیروگاهها و صنعت انرژی
اندازهگیری دمای بخار و آب در بویلرها برای جلوگیری از آسیب به تجهیزات.
پایش دمای ژنراتورها و توربینها جهت جلوگیری از خرابی ناگهانی.
کنترل فرآیند خنککاری سیستمهای قدرت.
ج) صنایع غذایی و دارویی
حفظ کیفیت و ایمنی محصول با کنترل دقیق دمای پخت، پاستوریزاسیون و انجماد.
پایش فرآیندهای استریلسازی تجهیزات و خطوط تولید.
کنترل دمای محیطهای ذخیرهسازی برای جلوگیری از فساد یا تغییر خواص مواد.
د) صنعت فلزات و متالورژی
کنترل دمای کورههای ذوب و عملیات حرارتی برای دستیابی به خواص مکانیکی مطلوب.
پایش دمای مذاب فلزات در فرآیند ریختهگری.
کنترل دقیق عملیات آنیل و کوئنچ برای جلوگیری از تغییر ساختار ناخواسته.
هـ) سیستمهای HVAC و تاسیسات ساختمانی صنعتی
کنترل دمای هوای ورودی و خروجی در سیستمهای تهویه مطبوع بزرگ.
پایش دمای آب چیلر و بویلر در ساختمانهای صنعتی و بیمارستانها.
مدیریت مصرف انرژی با تنظیم دقیق دما.
۳. مزایای استفاده از ترانسمیتر دما
دقت و پایداری بالا حتی در شرایط محیطی دشوار.
کاهش خطای ناشی از طول کابل سنسور.
امکان کالیبراسیون و تنظیم پارامترها از راه دور یا با نرمافزارهای تخصصی.
سازگاری با پروتکلهای مختلف صنعتی.
افزایش طول عمر سنسور و سیستم کنترل با حفاظت در برابر نوسانات ولتاژ و نویز.
۴. نکات مهم در انتخاب ترانسمیتر دما
نوع سنسور (RTD یا ترموکوپل) و سازگاری آن با ترانسمیتر.
محدوده دما مورد نیاز فرآیند.
نوع سیگنال خروجی (۴–۲۰ میلیآمپر، HART، Modbus و غیره).
شرایط نصب (هددار، ریلی یا فیلد مونت).
استانداردهای ایمنی بهویژه برای محیطهای انفجاری (ATEX، IECEx).
ترانسمیتر دما به دلیل نقش حیاتی در تبدیل و انتقال دادههای دمایی با دقت بالا، یکی از اجزای جداییناپذیر سیستمهای ابزار دقیق در صنایع مختلف است. انتخاب صحیح و نگهداری مناسب از این تجهیزات میتواند باعث بهبود کیفیت محصول، افزایش ایمنی و کاهش هزینههای عملیاتی شود.
